घरी कंपोस्ट कसे बनवायचे?

कंपोस्टिंग हे एक चक्रीय तंत्र आहे ज्यामध्ये भाजीपाल्याच्या बागेतील विविध भाजीपाला घटकांचे विघटन आणि किण्वन यांचा समावेश होतो.अगदी फांद्या आणि गळून पडलेली पाने देखील योग्य कंपोस्टिंग प्रक्रियेसह जमिनीत परत येऊ शकतात.उरलेल्या अन्नाच्या तुकड्यांपासून तयार होणारे कंपोस्ट व्यावसायिक खतांप्रमाणे वनस्पतींच्या वाढीस लवकर चालना देऊ शकत नाही.कालांतराने हळूहळू अधिक सुपीक बनवून, माती वाढविण्याचे साधन म्हणून हे सर्वोत्तम वापरले जाते.स्वयंपाकघरातील कचऱ्याची विल्हेवाट लावण्यासाठी कंपोस्टिंगचा विचार केला जाऊ नये;त्याऐवजी, मातीच्या सूक्ष्मजीवांचे पालनपोषण करण्याचा एक मार्ग म्हणून विचार केला पाहिजे.

1. कंपोस्ट तयार करण्यासाठी उरलेली पाने आणि स्वयंपाकघरातील कचरा यांचा चांगला वापर करा

किण्वन आणि विघटन सुलभ करण्यासाठी, भाजीचे देठ, देठ आणि इतर सामग्रीचे लहान तुकडे करा, नंतर ते काढून टाका आणि कंपोस्टमध्ये घाला.जर तुमच्याकडे घरामध्ये पन्हळी कागदाचा कंपोस्ट बिन असेल तर माशांची हाडे देखील पूर्णपणे विघटित होऊ शकतात.चहाची पाने किंवा औषधी वनस्पती जोडून, ​​आपण कंपोस्ट सडण्यापासून आणि अप्रिय गंध उत्सर्जित करण्यापासून वाचवू शकता.अंड्याचे कवच किंवा पक्ष्यांची हाडे कंपोस्ट करणे आवश्यक नाही.जमिनीत गाडण्यापूर्वी ते कुजण्यास आणि किण्वन करण्यास मदत करण्यासाठी प्रथम चिरडले जाऊ शकतात.

शिवाय, मिसो पेस्ट आणि सोया सॉसमध्ये मीठ असते, जे मातीतील सूक्ष्मजीव सहन करू शकत नाहीत, म्हणून उरलेले अन्न कंपोस्ट करू नका.कंपोस्ट कंपोस्ट वापरण्यापूर्वी उरलेले अन्न कधीही न सोडण्याची सवय लावणे देखील महत्त्वाचे आहे.

2. अपरिहार्य कार्बन, नायट्रोजन, सूक्ष्मजीव, पाणी आणि हवा

कंपोस्टिंगसाठी कार्बनयुक्त सेंद्रिय पदार्थ तसेच पाणी आणि हवा असलेली जागा आवश्यक असते.अशा प्रकारे, कार्बन रेणू किंवा शर्करा, मातीमध्ये तयार होतात, ज्यामुळे जीवाणूंचा प्रसार सुलभ होऊ शकतो.

त्यांच्या मुळांद्वारे, झाडे मातीतून नायट्रोजन आणि वातावरणातून कार्बन डायऑक्साइड घेतात.त्यानंतर, ते प्रथिने तयार करतात जे कार्बन आणि नायट्रोजनचे मिश्रण करून त्यांच्या पेशी बनवतात.

रायझोबिया आणि निळ्या-हिरव्या शैवाल, उदाहरणार्थ, नायट्रोजन निश्चित करण्यासाठी वनस्पतींच्या मुळांसह सहजीवनात कार्य करतात.कंपोस्टमधील सूक्ष्मजीव प्रथिनांचे नायट्रोजनमध्ये विभाजन करतात, जे झाडांना त्यांच्या मुळांद्वारे प्राप्त होतात.

सेंद्रिय पदार्थांपासून विघटित झालेल्या प्रत्येक 100 ग्रॅम कार्बनसाठी सूक्ष्मजीवांनी साधारणपणे 5 ग्रॅम नायट्रोजन वापरला पाहिजे.याचा अर्थ असा की विघटन प्रक्रियेदरम्यान कार्बन ते नायट्रोजनचे प्रमाण 20 ते 1 आहे.

परिणामी, जेव्हा मातीतील कार्बन सामग्री नायट्रोजन सामग्रीच्या 20 पट जास्त असते तेव्हा सूक्ष्मजीव ते पूर्णपणे वापरतात.जर कार्बन-ते-नायट्रोजन गुणोत्तर 19 पेक्षा कमी असेल, तर काही नायट्रोजन जमिनीत राहतील आणि सूक्ष्मजीवांसाठी अगम्य असतील.

हवेतील पाण्याचे प्रमाण बदलल्याने एरोबिक बॅक्टेरिया वाढण्यास प्रोत्साहन मिळू शकते, कंपोस्टमधील प्रथिने नष्ट होतात आणि नायट्रोजन आणि कार्बन जमिनीत सोडतात, जे नंतर जमिनीत कार्बनचे प्रमाण जास्त असल्यास वनस्पती त्यांच्या मुळांद्वारे घेऊ शकतात.

सेंद्रिय पदार्थाचे नायट्रोजनमध्ये रूपांतर करून कंपोस्ट तयार केले जाऊ शकते जे झाडे कार्बन आणि नायट्रोजनचे गुणधर्म जाणून घेतात, कंपोस्ट सामग्री निवडतात आणि मातीमध्ये कार्बन आणि नायट्रोजनचे प्रमाण नियंत्रित करतात.

3. कंपोस्ट माफक प्रमाणात ढवळावे आणि तापमान, आर्द्रता आणि ऍक्टिनोमायसीट्सच्या प्रभावाकडे लक्ष द्या

कंपोस्टिंग सामग्रीमध्ये जास्त पाणी असल्यास, प्रथिने अमोनिएट करणे आणि दुर्गंधी येणे सोपे आहे.तरीही, जर खूप कमी पाणी असेल तर ते सूक्ष्मजीवांच्या क्रियाकलापांवर देखील परिणाम करेल.जर ते हाताने पिळून पाणी सोडले नाही तर ओलावा योग्य मानला जातो, परंतु जर कंपोस्टिंगसाठी पन्हळी कागदाच्या पेट्या वापरत असाल तर ते थोडेसे कोरडे असणे चांगले आहे.

कंपोस्टिंगमध्ये सक्रिय असलेले जिवाणू प्रामुख्याने एरोबिक असतात, त्यामुळे हवा आत येण्यासाठी आणि विघटन दर वाढवण्यासाठी नियमितपणे कंपोस्ट मिसळणे आवश्यक आहे.तथापि, वारंवार मिसळू नका, अन्यथा ते एरोबिक बॅक्टेरियाच्या क्रियाकलापांना उत्तेजित करेल आणि नायट्रोजन हवा किंवा पाण्यात सोडेल.म्हणून, संयम महत्वाचा आहे.

कंपोस्टच्या आत तापमान 20-40 अंश सेल्सिअसच्या दरम्यान असावे, जे जीवाणूंच्या क्रियाकलापांसाठी सर्वात योग्य आहे.जेव्हा ते 65 अंशांपेक्षा जास्त होते, तेव्हा सर्व सूक्ष्मजीव कार्य करणे थांबवतात आणि हळूहळू मरतात.

अ‍ॅक्टिनोमायसीट्स हे पांढऱ्या बॅक्टेरियाच्या वसाहती आहेत ज्या पानांच्या कचऱ्यामध्ये किंवा कुजणाऱ्या झाडांमध्ये निर्माण होतात.कोरुगेटेड पेपर बॉक्स कंपोस्टिंग किंवा कंपोस्टिंग टॉयलेटमध्ये, ऍक्टिनोमायसेट्स ही जीवाणूंची एक महत्त्वाची प्रजाती आहे जी कंपोस्टमध्ये सूक्ष्मजीवांचे विघटन आणि किण्वन करण्यास प्रोत्साहन देते.कंपोस्ट कंपोस्ट बनवायला सुरुवात करताना, पानांच्या कचरा आणि कुजलेल्या झाडांमध्ये ऍक्टिनोमायसेट्स शोधणे चांगली कल्पना आहे.